Jak postępować w przypadku postawienia zarzutu wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, tj. posiadania wbrew przepisom ustawy środka odurzającego lub substancji psychotropowej?
Wszystko zależy od okoliczności sprawy, ilości i rodzaju posiadanego narkotyku oraz celu jego posiadania. Warto już na początku postępowania przygotowawczego skorzystać z pomocy adwokata, który w zależności od stwierdzonego stanu faktycznego i stopnia społecznej szkodliwości czynu, podejmie odpowiednie czynności zmierzające do zminimalizowania dolegliwości kary grożącej za występek bądź jej uniknięcia.
Zgodnie z brzmieniem wspomnianego art. 62 – kto wbrew ustawy posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3, w przypadku posiadania znacznej ilości grozi kara od roku do 10 lat pozbawienia wolności. Ustęp 3 tegoż artykułu przewiduje z kolei wypadek mniejszej wagi – wówczas sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.
Utrwalone orzecznictwo stanowi, iż przedmiotem czynu polegającego na bezprawnym posiadaniu środków odurzających musi być co najmniej taka ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, która wystarczy przynajmniej na jednorazowe ich użycie przez jedną osobę w celach innych niż medyczne w dawce przyjętej czy uznawanej jako typowa dla danego środka odurzającego lub substancji psychotropowej. Przepis ten nie ma zastosowania do sytuacji powstałej po „posiadaniu środka odurzającego” np. woreczka ze śladowymi ilościami białego proszku, ani też w sytuacji „ilości śladowych” – nikłe resztki, pozostałości po substancji psychotropowej, które również nie spełniają znamienia posiadania owej substancji (vide Wyrok Sadu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 07 grudnia 2006 r., sygn. akt II AKa 249/06, Wyrok Sadu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 grudnia 2006 r., sygn. akt II AKa 241/06)
W niniejszym artykule pomijam przypadki posiadania znacznej ilości środków psychoaktywnych, bowiem najczęściej mamy do czynienia z przypadkami posiadania nieznacznych ilości (zazwyczaj na użytek własny). Mimo tego należy wyjść od objaśnienia obu tych pojęć.
Sama ustawa nie definiuje określenia „znacznej ilości” oraz „nieznacznej ilości”. Są to znamiona ocenne, których określenie zależy w szczególności od praktyki sądów. Orzecznictwo wykształciło pewne kryteria pozwalające na przyjęcie w konkretnej sprawie znamienia „znacznej” i „nieznacznej” ilości. Są to kryteria takie jak masa wagowa (gramy, kilogramy, tony, ilość porcji), rodzaj środka odurzającego (podział na tzw. twarde i miękkie) i cel przeznaczenia (w celach handlowych, na potrzeby własne). Jednocześnie przyjmuje się, że miarę „znaczności” stanowi stosunek ilości określonych środków do potrzeb jednego człowieka uzależnionego od tych środków (m.in. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 grudnia 2002 r., sygn. akt II AKa 282/02). Podobnie także w orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że jeżeli przedmiotem czynności jest taka ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, która mogłaby jednorazowo zaspokoić potrzeby co najmniej kilkudziesięciu osób uzależnionych, to jest to „znaczna ilość” w rozumieniu ustawy (np. postanowienie SN z dnia 23 września 2003 r., sygn. akt I KZP 10/09).
Co do pojęcia „nieznaczna ilość” utrwaliło się w tym zakresie orzecznictwo, zgodnie z którym jako „ilości nieznaczne” środków wskazuje się do 10 g marihuany, do 3 g haszyszu i do 0,25 g amfetaminy (vide Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 29 września 2005 r., sygn. akt II AKa 2017/05).
Jakie są zatem możliwości w przypadku posiadania „nieznacznej ilości”?
W zależności od stanu faktycznego można skorzystać z następujących rozwiązań stopniowanych od najmniej dolegliwych dla podejrzanego/oskarżonego, a mianowicie:
- Złożyć wniosek o umorzenie postępowania na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 3 kodeksu postępowania karnego, gdy społeczna szkodliwość czynu jest znikoma,
– zapada orzeczenie o umorzeniu wszczętego postępowania, całkowicie pomija się rozstrzygnięcie co do winy i kary;
- Wnieść o umorzenie postępowania na podstawie art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, przy czym spełnione muszą być łącznie następujące przesłanki:
– ilość posiadanego przez podejrzanego/oskarżonego musi być nieznaczna
– ich przeznaczenie musi być na użytek własny
– orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu
– czyn polegający na posiadaniu środków psychoaktywnych musi nosić niewielki ładunek społecznej szkodliwości (wyklucza to jednocześnie możliwość skorzystania z wniosku ujętego w pkt 1, tj. umorzenia postępowania z uwagi na znikomość społecznej szkodliwości czynu!),
– rozstrzyga się kwestie winy podejrzanego/oskarżonego, jednak nie orzeka się samej kary za występek;
- Wnieść o zmianę kwalifikacji prawnej czynu zabronionego poprzez uznanie go za wypadek mniejszej wagi, a więc jako występek z art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i wnioskować o najniższy wymiar kary,
– zapada rozstrzygnięcie co do winy i wymierza się karę w zależności od stopnia
przewinienia w postaci grzywny, kary ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.
Powyższe wnioski przewidują najmniej dotkliwe konsekwencje dla osoby podejrzanego/oskarżonego, która wbrew przepisom ustawy posiadała środek odurzający lub substancję psychotropową w nieznacznej ilości.
W sytuacji kiedy ze względu na okoliczności popełnienia czynu zabronionego opisanego w art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii nie ma możliwości skorzystania z przedstawionych rozwiązań, pozostają środki związane z poddaniem sprawcy próbie: warunkowe umorzenie postępowania czy warunkowe zawieszenie wykonania kary, które pozostają poza zakresem niniejszego opracowania.
Nota prawna
Informacje zamieszczone na niniejszej stronie internetowej mają jedynie charakter informacyjny i nie stanowią porady prawnej w jakiejkolwiek sprawie. Każda sprawa wymaga bowiem indywidualnego rozpatrzenia. W związku z tym, Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności z tytułu powstania jakichkolwiek szkód, wynikających lub będących w związku z jakąkolwiek treścią zamieszczoną na niniejszej stronie internetowej. W każdym przypadku, osoby zainteresowane uzyskaniem informacji związanych z treściami zawartymi na stronie internetowej powinny zasięgnąć porady Kancelarii. Treści zawarte na niniejszej stronie internetowej są aktualne na dzień ich zamieszczenia, a Kancelaria nie może zagwarantować ich aktualności czy przydatności w każdym stanie faktycznym i w każdym czasie.
