W każdej sprawie rozwodowej, w której strony posiadają wspólne małoletnie dzieci, obowiązkiem Sądu jest orzeczenie o władzy rodzicielskiej oraz o kontaktach z dzieckiem. Orzekając o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej oraz określając kontakty z dzieckiem, sąd ma obowiązek kierowania się przede wszystkim dobrem dziecka. Czasami nieodzownym jest, aby Sąd poznał opinie dziecka w tak ważnych dla niego kwestiach.
Prawo cywilne wyróżnia dwie instytucje, za pomocą których Sąd może poznać zdanie dziecka. Jest to przesłuchanie dziecka w charakterze świadka oraz wysłuchanie dziecka.
Wystąpienie dziecka w charakterze świadka, według przepisów k.p.c. ograniczone jest jego wiekiem. Zgodnie bowiem z art. 430 k.p.c. małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu, a zstępni stron, którzy nie ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków. Zatem dzieci poniżej siedemnastego roku życia, nie mogą występować w roli świadka w procesie rozwodowym swoich rodziców.
W procesie rozwodowym dopuszczalne jest natomiast wysłuchanie dziecka przez Sąd. Zgodnie z art. 2161§ 1 k.p.c., w sprawach dotyczących osoby małoletniego, Sąd przed wydaniem wyroku, wysłucha dziecko, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia oraz stopień dojrzałości na to pozwoli. Wysłuchanie to powinno dotyczyć jedynie tych spraw, które dotyczą dziecka, czyli władzy rodzicielskiej, kontaktów z rodzicami, czy ustalenia miejsca zamieszkania dziecka.
Wysłuchanie małoletniego dziecka, jeżeli jest możliwe, powinno odbyć się w warunkach jak najbardziej sprzyjających otwarciu się dziecka i zapewnienia mu poczucia bezpieczeństwa. Spotkanie odbywa się zawsze poza salą posiedzeń sądowych. Powszechną praktyką jest wysłuchiwanie dzieci w specjalnych pomieszczeniach, które spełniają ściśle określone wymogi techniczne i formalne, zapewniają dyskrecję, stwarzają atmosferę rozmowy. Sąd powinien formułować pytania i zwracać się do dziecka stosowanie do jego wieku, a także zapewnić dziecku swobodę wypowiedzi i wyrażenia swoich opinii.
W praktyce przyjmuje się, iż wysłuchanie małoletniego dziecka odbywa się w obecności psychologa, który może ocenić, czy stan rozwoju emocjonalnego dziecka zezwala na przeprowadzenie jego wysłuchania. Nadto może pomóc w odpowiednim formułowaniu pytań kierowanych do dziecka, a także wesprzeć małoletniego w trudnej dla niego sytuacji styczności z wymiarem sprawiedliwości i swobodą wypowiedzi na temat rodziny.
Powinność wysłuchania dziecka podkreślił także Sąd Najwyższy, który stwierdził, że „kierując się celowością, przy uwzględnieniu stopnia dojrzałości małoletniego oraz charakteru sprawy opiekuńczej, właściwy sąd powinien zapoznać się ze stanowiskiem tego małoletniego, mając na względzie jego dobro” (postanowienie Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1998 r., I CKN 1122/98, OSN 1999 Nr 6, poz. 119).
Wysłuchanie małoletniego często okazuje się bardzo przydatne w toku postępowania rozwodowego. Na podstawie rozmowy biegli psycholodzy sporządzają opinię, a następnie formułują wnioski istotne dla przyszłości dziecka.
Nota prawna
Informacje zamieszczone na niniejszej stronie internetowej mają jedynie charakter informacyjny i nie stanowią porady prawnej w jakiejkolwiek sprawie. Każda sprawa wymaga bowiem indywidualnego rozpatrzenia. W związku z tym, Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności z tytułu powstania jakichkolwiek szkód, wynikających lub będących w związku z jakąkolwiek treścią zamieszczoną na niniejszej stronie internetowej. W każdym przypadku, osoby zainteresowane uzyskaniem informacji związanych z treściami zawartymi na stronie internetowej powinny zasięgnąć porady Kancelarii. Treści zawarte na niniejszej stronie internetowej są aktualne na dzień ich zamieszczenia, a Kancelaria nie może zagwarantować ich aktualności czy przydatności w każdym stanie faktycznym i w każdym czasie.
